Επειδή τα σκυλιά δεν μιλάνε στην γλώσσα μας, ο μόνος τρόπος που μπορούμε να αντιληφθούμε τι πραγματικά μας λένε και να επικοινωνήσουμε μαζί τους, είναι να καταλάβουμε και να εκτιμήσουμε αυτό που μας λένε μέσω της φωνητικής τους γλώσσας και της γλώσσα του σώματος τους. Συχνά, κινήσεις και δράσεις που υποθέτουμε πως σημαίνουν ένα πράγμα, στην πραγματικότητα σημαίνουν το ακριβώς αντίθετο και παρερμηνεύοντας για παράδειγμα το κούνημα της ουράς ή την εκτεθειμένη κοιλιά, μπορεί να καταλήξουμε με ένα «αδικαιολόγητο» δάγκωμα.

Τα σκυλιά επικοινωνούν χρησιμοποιώντας μια περίπλοκη γλώσσα που αποτελείται από σήματα του σώματος τους, τα οποία αντικατοπτρίζουν τις σκέψεις και τα συναισθήματα τους. Χρησιμοποιούν αυτά τα σήματα συνειδητά και ασυνείδητα προκειμένου να δείξουν τις προθέσεις τους και να εξασφαλίσουν την προσωπική τους ασφάλεια, επηρεάζοντας την συμπεριφορά των άλλων.

Κατευνασμός & Μετατόπιση (μέσω των σημάτων κατευνασμού προσπαθούν να «διώξουν» κάτι που θεωρούν απειλητικό ή ενοχλητικό)

Ένας σκύλος μπορεί να προσπαθήσει να καθησυχάσει έναν άλλο με το να αποζητά ενεργητικά την προσοχή του, μέσω μιας ή περισσότερων από τις παρακάτω συμπεριφορές:

• Γλείψιμο μουσούδας ή/και αυτιού
• Χοροπηδώντας
• Χαμηλώνοντας και κάμπτοντας το σώμα
• Ανοιγοκλείνοντας τα μάτια
• Κάνοντας σιγανούς κρότους με τα δόντια ή εκθέτοντας τα δόντια (χαμόγελο)
• Χαμήλωμα κεφαλιού και αυτιών
• Υπόκλιση παιχνιδιού

Παρόλο που ο καθησυχασμός αποτελείται κυρίως από αυτές τις συμπεριφορές/ σήματα σώματος, η παθητική υποταγή όπως το μάζεμα και το πάγωμα του σώματος φαίνεται οτι γίνεται για την αποφυγή κλιμάκωσης του φόβου στην παρουσία μιας θεωρούμενης απειλής. Ένας έμπειρος και κοινωνικοποιημένος σκύλος, λαμβάνοντας αυτά τα σήματα θα ανεχτεί αυτή την γλώσσα κατευνασμού και θα ανταποκριθεί με αντίστοιχα σήματα. Άλλα σκυλιά λιγότερο κοινωνικά μπορεί να εκμεταλλευτούν αυτήν την υποχώρηση και να αποπειραθούν να ελέγξουν ή να επιτεθούν.

Επιπλέον, όσον αφορά τον κατευνασμό, τα σκυλιά συχνά χρησιμοποιούν τα σήματα αυτά για να αποφύγουν αντιπαραθέσεις με άλλα σκυλιά. Είναι ένας τρόπος για να καλύψουν τι πραγματικά νιώθουν. Χασμουρητά, γλειψίματα, φτερνίσματα, όσφρηση εδάφους, ξύσιμο είναι ενεργητικές συμπεριφορές που κρατούν τον σκύλο ήρεμο και αποσπούν την προσοχή των υπολοίπων από πάνω του.

Κοινή γλώσσα του σώματος

Όποιο σήμα επιδεικνύεται από ένα συγκεκριμένο σημείο του σώματος του σκύλου, πρέπει πάντα να διαβάζεται σε σχέση με άλλα φωνητικά στοιχεία με τα οποία επίσης επικοινωνεί. Παρόμοια σήματα έχουν διαφορετικές σημασίες και σε διαφορετικές καταστάσεις, οπότε η στάση/θέση του σώματος καθώς και τα φωνητικά σήματα θα βοηθήσουν στο να κατανοήσετε τις προθέσεις του σκύλου και την συναισθηματική του κατάσταση.

Άγχος/Δυσφορία/Νευρικότητα

Όταν τα σκυλιά είναι αγχωμένα ή νευρικά φέρονται με πολλά και διαφορετικά είδη συμπεριφορών, με τις οποίες είτε απαλλάσσονται από το άγχος που νιώθουν ή για να αποφύγουν μια δεδομένη απειλή. Όπως και οι άνθρωποι, έτσι και τα σκυλιά μπορεί να χασμουρηθούν λόγω κούρασης/νύστας, αλλά είναι πολύ πιο πιθανό να χασμουρηθούν λόγω νευρικότητας. Το γλείψιμο της μουσούδας δεν σημαίνει πάντα οτι πεινάει ή οτι μόλις έφαγε, είναι όμως ένα πολύ φανερό σημάδι οτι ο σκύλος είναι αγχωμένος, νευρικός ή και φοβισμένος.

• Το χασμουρητό σημαίνει οτι ο σκύλος είναι κουρασμένος, αλλά είναι σήμα οτι είναι νευρικός/αγχωμένος
• Το γλείψιμο της μουσούδας ή το τίναγμα της γλώσσας είναι σημάδι νευρικότητας/άγχους
• Σύντομο «πάγωμα» σώματος – παγώνει για κάποια δευτερόλεπτα πριν αντιδράσει
• «Πάγωμα» σώματος – ακινητοποιείται τελείως μέχρι να φύγει η απειλή ή μέχρι να αποφασίσει αν θα πρέπει να αμυνθεί ή να φύγει.
• «Το μάτι της φάλαινας» («whale eye«) – ο σκύλος γυρνάει το κεφάλι του αλλά συνεχίζει να κοιτάζει την απειλή, δείχνοντας το λευκό των ματιών του
• Γύρισμα κεφαλιού – για αποφυγή της πηγής που του προκαλεί φόβο
• Αυλακωμένο μέτωπο και υψωμένα «φρύδια» – προκαλείται από την ένταση του προσώπου
• Τεταμένο σαγόνι – το στόμα είναι κλειστό, ετοιμάζεται να αντιδράσει
• Αγκάλιασμα – νιώθει πιο άνετος «κρατώντας» τον κηδεμόνα του
• Βηματισμός με χαμηλωμένη ουρά – δείχνει αβεβαιότητα και ανασφάλεια
• Καμπυλωμένη γλώσσα – οι καμπύλες στις άκρες της γλώσσας δημιουργούνται από την ένταση
• Ξερό/ στεγνό λαχάνιασμα – η νευρικότητα και το άγχος μειώνουν την ποσότητα σάλιου
• Συσπάσεις στα μουστάκια – ένταση προσώπου
• Τρέμουλο – προκαλείται από την απελευθέρωση αδρεναλίνης
• Σιελόρροια – το άγχος προκαλεί επίσης και υπερβολική παραγωγή σάλιου
• Έλλειψη επικέντρωσης – ένας αγχωμένος σκύλος συγκεντρώνεται δύσκολα σε κάτι (για παράδειγμα εκτέλεση εντολής)
• Ιδρωμένες πατούσες – τα σκυλιά ιδρώνουν στις πατούσες
• Ανόρθωση των τριχών – το τρίχωμα στον λαιμό και στην ράχη των σκύλων σηκώνεται, κάνοντας τον να μοιάζει μεγαλύτερος ενώ απελευθερώνεται η μυρωδιά από τους αδένες των τριχών τους.

Κατευνασμός/Υποχώρηση

Η γλώσσα της υποχώρησης σχεδιάστηκε για τον κατευνασμό μιας δεδομένης απειλής, για την αποφυγή τυχόν κινδύνου και για επιβίωση. Αν ο σκύλος επιτεθεί σε έναν άλλο με μη-επιθετική συμπεριφορά ή πριν ακόμα προλάβει να αντιδράσει, θεωρεί πως μειώνει τις αρνητικές προθέσεις του. Οι περισσότερες συμπεριφορές κατευνασμού δηλώνουν υποχώρηση και υποταγή. Ο σκύλος χαμηλώνει στο έδαφος, φαίνεται μικρότερος και λιγότερο απειλητικός. Κοινωνικοποιημένα σκυλιά θα απαντήσουν θετικά σε αυτήν την υποχώρηση, ενώ άλλα θα την εκμεταλλευτούν λαμβάνοντας την ως αδυναμία.

• Σκύψιμο/κατέβασμα κεφαλιού
• Στρίψιμο κεφαλιού
• Αποτρεπτική ματιά
• Γλείψιμο μουσούδας
• Χαμήλωμα ουράς
• Ουρά ανάμεσα στα σκέλη
• Καμπουριασμένο και χαμηλωμένο σώμα
• Γυρνάει ανάσκελα φανερώνοντας την κοιλιά, δεν σημαίνει πως θέλει χάδι αλλά δείχνει οτι αποσύρεται/υποχωρεί από την όποια αλληλεπίδραση

Περιέργεια/Προσδοκία

Ο σκύλος από την φύση του είναι περίεργο ζώο και όσο περισσότερο σίγουρος είναι για τον εαυτό του, τόσο καλύτερα μπορεί να αντιμετωπίσει οτιδήποτε νέο και οποιαδήποτε αλλαγή. Θα ζυγίσει την κατάσταση για να εξασφαλίσει την ασφάλεια του χρησιμοποιώντας τα παρακάτω σήματα:

• Ακινητοποιημένο κεφάλι γερμένο ελαφρώς προς μια πλευρά
• Σηκωμένο μπροστινό πόδι – σχεδιάζοντας την επόμενη του κίνηση
• Κλειστό στόμα, καθώς ζυγίζει την κατάσταση

Αμυντική και επιθετική στάση

Όταν ο σκύλος πρέπει να προστατέψει τον εαυτό του από κάποια απειλή, θα χρησιμοποιήσει αμυντικά ή επιθετικά σήματα για να κρατήσει τον εαυτό του ασφαλή. Αυτή η στάση περιέχει συμπεριφορές που κάνουν την απειλή να διατηρήσει απόσταση. Αν δεν γίνει αυτό και ο σκύλος δεν έχει οδό διαφυγής, η αμυντική στάση θα γίνει επιθετική και ο σκύλος θα δαγκώσει. Αυτές οι συμπεριφορές είναι πιο εύκολο να αναγνωριστούν.

• Το σώμα γέρνει προς τα μπρος
• Το στόμα του βρίσκεται σε ένταση
• Τα χείλη τείνουν προς τα μπρος καθώς δονούνται από το γρύλισμα
• Ανοιγοκλείνει το στόμα, χτυπώντας τα σαγόνια του στον αέρα
• Γρήγορο τσίμπημα – ελαφρύ δάγκωμα με άμεση απελευθέρωση σαν προειδοποίηση
• Βαθύτερο δάγκωμα – δάγκωμα με περισσότερη ένταση προκειμένου να βλάψει την όποια απειλή
• Δάγκωμα και κράτημα – πρόθεση να βλάψει
• Δάγκωμα, κράτημα και τίναγμα – πρόθεση να βλάψει και να σκοτώσει. Αυτό μπορεί να συμβαίνει στον σκύλο σας καθώς παίζει με λούτρινα ή άλλα παιχνίδια. Δεν σημαίνει πως θα κάνει το ίδιο και σε άλλα ζώα ή ανθρώπους.
• Κούνημα ουράς – δεν σημαίνει πάντα οτι ένας σκύλος είναι φιλικός ή χαρούμενος
• Έντονο, επίμονο βλέμμα

Χαλαρή στάση

Δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο από το να είσαι συντροφιά με έναν χαρούμενο σκύλο. Το σώμα του είναι χαλαρωμένο και το στόμα του ανοιχτό με την γλώσσα του έξω ελαφρώς ή στο πλάι. Όλα τα σημάδια ενός χαλαρού σκύλου δηλώνουν χαρά, αυτοπεποίθηση και πρόσκληση για παιχνίδι και επαφή.

• Στόμα ελαφρώς ανοιχτό, γλώσσα έξω
• Παιχνιδιάρικη διάθεση με στιγμιαία παγώματα του σώματος του
• Υπόκλιση παιχνιδιού – πρόσκληση για παιχνίδι
• Γύρισμα ανάσκελα για χάδια – πρόσκληση για επαφή
• Χαλαρές εκφράσεις προσώπου
• Γρήγορο κούνημα ουράς, από την μια πλευρά στην άλλη ή γύρω-γύρω σαν έλικας
• Κούνημα του πίσω μέρους του σώματος σε συνδυασμό με την ουρά

Τι μπορεί να σημαίνει το κούνημα της ουράς;

Το κούνημα της ουράς είναι ένα συχνά παρεξηγήσιμο σημάδι. Οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν οτι το κούνημα της ουράς σημαίνει οτι ο σκύλος είναι χαρούμενος, που μπορεί να ισχύει σε κάποιες περιπτώσεις, αλλά μπορεί να σημαίνει οτι ο σκύλος βρίσκεται σε υπερδιέγερση, σε ένταση ή σε ανησυχία. Αυτό μπορεί να διαπιστωθεί κοιτώντας το σώμα του σκύλου συνολικά.

• Ένας σκύλος με αυτοπεποίθηση και σιγουριά, κρατά πάντα την ουρά του ψηλά κουνώντας ελαφρώς την άκρη της, απελευθερώνοντας οσμές από τους πρωκτικούς αδένες και έτσι γίνεται αντιληπτός στον χώρο
• Ένας σκύλος που κουνάει την ουρά του γαυγίζοντας, ενώ το σώμα του είναι σε αμυντική στάση με ένταση και κλειδωμένη επίμονη ματιά, σημαίνει οτι είναι ανήσυχος και δεν θέλει να τον πλησιάσουν
• Όταν η ουρά είναι χαμηλωμένη ή ανάμεσα στα σκέλη, σημαίνει έλλειψη αυτοπεποίθησης, νευρικότητα ή φόβο
• Η ουρά ψηλά καθώς κουνιέται πιο αργά σημαίνει οτι ο σκύλος επεξεργάζεται την κατάσταση
• Η ουρά που είναι επεκταμένη και ακίνητη σημαίνει οτι ο σκύλος βρίσκεται σε ένταση και είναι έτοιμος να προχωρήσει σε αμυντική ή επιθετική δράση
• Η ουρά που κουνιέται γύρω-γύρω σαν έλικας, συνοδευόμενη από μια χαλαρή στάση σώματος και ανοιχτό στόμα, δηλώνει διάθεση για παιχνίδι και φιλικότητα

Η ουρά είναι σημαντική για ισορροπία και έκφραση, γι’αυτό και η αφαίρεση της είναι τόσο βλαβερή. Σκυλιά με κομμένες ουρές δυσκολεύονται να επικοινωνήσουν, καθώς επίσης και να ερμηνευτεί η διάθεση τους από τους υπόλοιπους.